نقش زنان در اقتصاد خانواده!

مریم ماندگار

همان گونه که خانواده به عنوان واحد کوچکی از اجتماع در پیشرفت و توسعه فرهنگی جامعه نقش اول را دارد، در توسعه و رشد اقتصادی جامعه نیز نقش اساسی را ایفا می‌کند و میزان، چگونگی و نوع حضور زن در عملکرد و چرخه‌های اقتصاد کشور تأثیرگذار است.

یکی از اساسی‌ترین اهداف تشکیل خانواده، بقای نسل و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز جامعه است. توسعه و رشد اقتصادی در گرو نیروی کار فعال و تحصیل‌کرده است؛ بنابراین یکی از عوامل مؤثر در توسعه اقتصادی نیروی انسانی یا سرمایه‌های انسانی است. خانواده به عنوان اولین پایگاه تربیت و پرورش منابع انسانی است. از این رو جامعه باید با تقویت نهاد خانواده زمینه توسعه اقتصادی را مهیا سازد. امروزه تئوری سرمایه انسانی در مقابل سرمایه فیزیکی مورد توجه اقتصاددانان و جامعه‌شناسان دنیا است. در این تئوری سرمایه‌های انسانی با ارزشتر از دارایی‌ها و منابع طبیعی و ذخایر زیرزمینی به شمار می‌آیند و هرچه بر روی انسان‌ها سرمایه‌گذاری شود، رشد و توسعه جامعه افزون خواهد شد. از این رو پیشرفت علم و دانش، نگرش و مهارت افراد، ظرفیت تولیدیِ جامعه را ارتقا می‌بخشد و در نتیجه رشد و توسعه فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تسهیل و تسریع می‌گردد. این نظریه می‌تواند در دو سطح خرد و کلان آثار مطلوب خود را نشان دهد. در مقطع خرد، بازدهی خصوصی را افزایش می‌دهد و در سطح کلان رشد و توسعه جامعه را به همراه دارد، و چون پرورش منابع انسانی از کانون خانواده آغاز می‌شود، و مادران نقش اساسی را در زمینه تربیت و پرورش فرزندان ایفا می‌کنند، اثرگذاری قابل توجه آنان آشکار است و این نقش، ویژه زنان است. زنان به عنوان عامل پرورش و رشد نیروی کار، در جریان بهره‌وری و تولید ناخالص ملی سهم دارند، که با سرمایه گذاری در اطلاعات، دانش، نگرش و مهارت‌این ارزش افزوده خواهد شد. بنابراین تلاش حاکمان و نظارت و توجه ملّی به این امر بازخورد مستقیم در پیشرفت کشور را دارد؛ زیرا هرگاه منابع انسانی در محیطی سالم و با انگیزه و احساسات و عاطفه و خیرخواهی و ... پرورش یابد و با عزت نفس و مناعت زندگی را بگذراند، نیروی قوی‌تری در چرخش امور اقتصادی و اجتماعی خواهد داشت. زنان با فراهم کردن و آماده ساختن محیطی با نشاط و صمیمی‌برای تأمین نیازهای مادی و معنوی و توجه به بهداشت روحی، جسمی ‌و روانی اعضای خانواده اثر مستقیم بر اقتصاد جامعه می‌گذارند. در پرورش منابع نیروی انسانی باید به بعد معنوی و ارزش‌های اخلاقی و دینی توجه ویژه شود تا این نیروها همراه با پیشرفت و رشد و تعالی در بعد مادی و اقتصادی بتوانند از رشد اخلاقی و ارزشی نیز برخوردار گردند و توسعه اقتصادی در جهت برقراری و تحکیم عدالت اجتماعی که از جمله برنامه های دین است پیش رود؛ وگرنه منافع توسعه ی اقتصادی برای قشر خاصی از جامعه سودبخش خواهد بود و اقشار مستضعف جامعه را در بر نخواهد گرفت.